Mình học tập và sống ở Mĩ từ năm 2011. Tới thời điểm viết bài này là ba năm rồi, mình cũng vừa đúng là sinh viên năm ba (Junior). Ba năm thì bé tẻo teo, không đủ thông thái để dám múa may chửi rủa cơ chế hoạt động của cả một quốc gia mà mình còn không sinh ra ở đó. Nhưng vì có những con người ở quê nhà, vì cứ hay chê bai mỉa mai đất nước họ sinh ra nên mình mới chia sẻ một vài điều về nơi mình đang theo học. Cái chốn mà ai cũng đổ xô đi học, đi làm, đi kiếm tiền và cả tìm kiếm vận may.
Trước khi tóm gọn mấy vấn đề nhức nhối bỏng mông tại Mĩ thì mình cũng gởi lòng biết ơn đến ngôi trường mình đang theo học đã cho mình học bổng để tới được đây, cảm ơn hệ thống giáo dục phi chính trị để được giáo sư khai sáng về một nước Mĩ không hề lung linh (nhất là mấy thầy economics … chửi nước Mĩ như điên) và rất biết ơn quyền tự do ngôn luận để viết bài này mà không sợ bị còng tay.
Những điều còn nhức nhối ở đâu cũng nhiều, chỉ có điều là mọi người TIN gì và BIẾT gì thôi.
Ví dụ như HSBC hồi cuối năm 2010 mới bị 1 cú money laundering (rửa tiền), đóng phạt cho chính phủ Mĩ 1.92 tỉ đô. Rồi mới 2013, JP Morgan cũng làm một vố nữa, chuẩn bị đền 13 tỉ đô đề khỏi bị kiện tội hình sự. Tới đây chắc mọi người cũng hiểu rồi. Những cái gì lấp lánh hào nhoáng trên website dòm thế thôi. Đừng mù quáng tin tưởng. Có intern ở JPM hay HSBC hay Goldman Sachs thì chỉ hiểu đơn giản: ừ, người ta làm ở đấy. Đừng vẽ vời ôi đây là chuẩn mực của sự giỏi giang trí tuệ cùng các thề loại phẩm chất lãnh đạo đức độ. Họ làm cái gì tốt mà mọi người thực sự biết hay chứng kiến thì tin, họ làm gì sai thì cũng nên biết. Để đừng mù quáng mà nói gì tin đấy.
Chuyện về giáo dục Mĩ:
Hồi xưa có một bác ở Việt Nam nói mình thế này: “Ở Việt Nam thi cử tốn kém, đắt đỏ, dân thì cần học mà cứ thi loại thì làm sao ai cũng đi học đại học được. Như Mĩ đấy, chỉ nộp đơn một phát là vào ngay!”
Bác ấy mà biết mấy triệu phú tỉ phú donate mấy triệu đô cơ sở vật chất cho các trường ở Mĩ để con họ được đi học ở trường danh tiếng thì chắc bác ấy sẽ tịt ngòi. Tương tự các ngôi sao Hollywood chẳng có ai học trường xoàng, vì họ đi học ở trường nào là cả thế giới đều biết. Thế nên trường dại gì mà không nhận để người người nhà nhà đều biết đến trường mình mà không nộp đơn. Cứ càng nhiều đơn nộp mà số lượng người nhận không đổi thì tỉ lệ chọi tăng, thế là lại càng nổi. Con của các gia đình có thanh thế về chính trị, của các nhà tài phiệt học ở đâu ? Không khó để các bạn tìm kiếm thông tin để kiểm chứng. Nói đến đây không phải bảo người ta không giỏi. Nhưng mình chỉ ra cách mọi người nên tư duy toàn diện hơn khi đọc phải cái gì đấy ở thời đại tin lắm vịt nhiều. Người ta đi học ở Harvard. Ừ, thì đi học tại Harvard. Thế thôi. Một lần nữa, đừng đưa người ta thành một tầm cao mới của một vị thần rồi khen lấy khen để.
Thi TOIEC, TOEFL, SAT, đậu cả chục trường đại học cũng vậy. Đối với các bạn đi du học, nếu không thấy TOEIC TOEFL dễ thì mình không biết cái gì dễ hơn để đi du học, chứ đừng nói tới thi SAT. Rồi lúc nộp đơn các trường đại học tại Mĩ thì ngu gì chỉ nộp một trường, phải nộp nhiều mới tăng khả năng đậu chứ. Nên người ta nộp mấy chục trường là chuyện bình thường. Chứ đâu có phải xách đít đi thi cho từng trường. Đồng ý là từng bộ hồ sơ, từng cái bài luận là phải làm cho mỗi trường. Gian nan khổ ải biết bao nhiêu để viết bài luận về bản thân mình để trường thấy xuất chúng mà nhận. Không phải cứ đề đơn là được nhận tuốt luốt đâu, thưa bác. Mấy chục ngàn hồ sơ lận chứ đâu ít.
Chuyện mọi người thích thuế ít. Xong bảo Mĩ làm tiền càng nhiều đóng thuế càng ít thích thế.
Ai mà thích cái chuyện đấy thì chắc chưa học kinh tế cho đàng hoàng. Thuế mà ít thì chính sách xã hội cũng ít theo, trường công cũng ít ngân sách theo, các dịch vụ công cộng cũng teo theo (Y tế, Phương tiện công cộng,…). Dịch vụ y tế ở Mĩ thì miễn chê. Nhưng thử không có tiền mà xem… Tóm lại thuế mà ít thì chỉ có người nghèo nay càng thêm khổ vì chẳng có cái gì “công cộng” nữa để mà xài. Mà thuế giảm ở Mĩ là cho người giàu, chứ không có cho người nghèo. Nên Warren Buffet pay tax còn ít hơn thư ký của ông ấy.
Còn tại sao có chính sách cut tax thì mời các bạn bớt chút thời gian xem Youtube clip ở dưới để xem G. Bush đã làm gì để bảo vệ quyền lợi của người giàu. Biện hộ rằng giảm thuế cho người giàu thì họ sẽ lấy tiền đó đi đầu tư vào kinh tế, tạo thêm việc làm. Mà sau khi Bush xuống thì kinh tế cũng chẳng thấy nở rộ việc làm đâu chả thấy mà cả thế giới đi xuống theo…
Nói chung, ở đâu cũng chẳng hoàn mĩ. Mọi người đừng cái gì cũng lấy Mĩ làm chuẩn, nghe hay hay dân chủ có vẻ tiến bộ lắm thì theo, không cần biết bản chất nó là gì. Chẳng có cái thứ gì là hoàn hảo. Trước khi so sánh chê bai thì phải xem tại sao mô hình này chính sách nọ áp dụng cho nước đó được mà không phải Việt Nam. Rồi tập cho mình cách tư duy cái gì cũng phải cân nhắc đong đo trước khi đi a dua. Mọi người cứ ham đi a dua không suy xét thì làm sao đòi hòi ai ai cũng sáng suốt trước mọi thứ ?
Sau bài này mong mọi người xem tin tức đọc luồn tin nào thì đừng bị cuốn trôi theo luồn tin ấy. Đi du học là tốt, là mở mang, là Mĩ tốt, Anh tốt, Nhật, Hà Lan, UAE, cái chi cũng đều có điểm ưu; nhưng mà biết mặt phải cũng phải ngó mặt trái để không thành ếch ngồi đáy giếng. Còn muốn lật càng được nhiều mặt nữa ngoài trái và phải thì phải đi, tự thấy tự nghe tự trải để mà thấm. Có nghe mãi đọc mãi mấy cái bài viết từ mấy đứa du học sinh ba láp ba xàm (như mình) rồi tưởng tượng đủ thứ thì có cũng còn phiến diện lắm : p
Chúc các bạn may mắn!
* Nhớ bớt facebook xem clip phía dưới ;)
Inky Mirror – New York, 16/12/13
Oliuoliu Scrittura 
Bài này của chị hay quá ạ. Nhiều người chưa đi (hoặc sống ở) Mĩ nên chưa biết Mĩ cũng có rất nhiều tiêu cực. Nó làm em nhớ đến 1 câu trong TV shows The Newroom: “America is not the greatest country in the world anymore.”
LikeLiked by 1 person
People want to come to America to study; no one wants to come to Vietnam to study. That’s the difference.
LikeLike
Surprisingly, many foreign students DO come to Vietnam to learn. I’ve met students from Laos, Cambodia, Canada, etc. coming to our country to do serious study. How do I know them ? Some I met at supermarkets, spotting them speaking fluent Vietnamese to check out in cash as and some I met at specialized dormitories for Laos students near my house. Most come to study Vietnamese language; some do PhDs on law and economics. Not that shocking to know but does take a while to notice, isn’t it.
Sorry for the late reply, anh. I just want be objective as much as possible.
LikeLike
Haha late reply indeed. You and I don’t idealize America, but unfortunately there are many things that we can do in America that we can’t do in Vietnam unfortunately. It works out for me personally, so I am very grateful for that.
LikeLike
Just come across your blog. What you say is harsh, but true. It reminds me JFK’ case. He published a book which became a bestseller. However, after his death people found tons of copies in a house of Kennedy family. Money did have power – his family bought more than a half!
However, as I’m lucky enough to enjoy college life both in Vietnam and the United States, I’ll let you know why people want to come to America to study – well, to be exact, it should be to LIVE. If you just need to study, you can stay in Vietnam. It’s good enough. Honestly. I don’t know why most of Vietnamese college students always complain about the curriculum/teaching styles/impractical knowledge blah blah… while they never use all sources. They say that they need something “practical”. And when professors give them something “practical”, they are like “Well, that’s not my job. I’m a X major. I’ll be a manager/expert/… These tasks are for workers.” Many of them spend more times in Công Viên 30/4, drink cà phê bệt, and complain about the boring study program “I don’t have anything to do!” Whenever I need to pass by this area, I always try to control myself not to punch to their faces :P. I don’t know what happens in other universities. But in mine, we worked hard and overnight. We didn’t have weekends. Our rooms were always messy. And during project periods, we did’t have time to shower, sleep, or eat. I used to work in 36 consecutive hours without even a nap, and so did my friends. And when I come to the states, nothing changes. Every one sleeps and eats in studio. In my first year, I realized that I was learning what I’d been taught in Vietnam. Just in a different language. Quite surpised. Hence, I never criticize the higher education in Vietnam after everything I’ve experienced. It’s not bad at all. Moreover, now you can learn from online sources with Yale/MIT/Harvard professors for FREE.
And why America? All I can tell you is oppportunities. You’re already in the US. You know what I mean, right? You can walk to professors’ offices and talk to them. It never happens in Vietnam. Well, don’t blame on professors in Vietnam. Their annual income is even less than a half of your tuition in the US AFTER scholarships/financial aid. They’re busy. You can do research and have your publication when you’re an undergraduate. It’s impossible in Vietnam. You can study abroad/exchange in one semester or more. It’s extremely rare in Vietnam. And at least you have a brand name. You can apply for an internship many places with a US college in your resume. You’ll take an advantage if you and a student going to a Vietnamese college apply for a same position. Next, America is where you can meet people from every where. Languages and culture aren’t things that you can learn from reading books or watching TV. You have to live and feel. In Vietnam, we do have overseas students. They’re from Laos and Cambodia only :D. Finally (not really but I just list some significant points), there are more activities/student organizations in a US college which no Vietnamese college pay attention on. Too bad that in Vietnam people believe that a college must be academic only. No sport team. While in the US, many get full ride for their sport talents.
Sorry for writing too much. I just want to say people want to come to America to live rather just to study.
LikeLike
Thank you so much for your input. I truly appreciate your perspective and I personally think what you meant should be rephrased a bit. Students don’t come here to live but rather to have a broader horizon & better opportunities. What you said clearly demonstrates the point. I just don’t want to mislead my readers since living in the US is tough, real tough. You have better chance than people back home yet if you want to stay here, you have to compete with the native who have much better language skills, social skills & the most important thing: connections. America is not a land for day dreamers but real fighters.
LikeLike
I see. They may mislead. I didn’t notice that. Since when I was typing, I thought about “survive” and “live”. To be honest, I’ve never thought of the idea of “living” or “residing” in the US. What I mean here is not only to study but also to enjoy activities and experience what you may not have chance in Vietnam. So it is to “live”. Anyway, thank you. All the best.
LikeLike
Are you already graduated? If you want, I’m always open for a little friendly chat. I’m a Junior & will be graduating next year with a Bachelor degree :)
LikeLike
I’m not. My program is 5 years. I’m more than happy to have a friendly chat with you, but can we do it personally?
LikeLike
Email me at mstruonganh@gmail.com :)
LikeLike